14 tips om af te rekenen met Podiumangst

Plankenkoorts?

Je kent het fenomeen wel: je moet spelen voor publiek en je voelt een knoop in je maag, je handen zweten en bibberen, je mond is kurkdroog, je hart klopt sneller, … Allemaal tekens van plankenkoorts. Je bent niet de enige. Iedereen heeft er in meer of mindere mate last van, of je nu een beginner bent of een doorgewinterde professional. Gezonde spanning voor een optreden is een goede vorm van stress. De kriebels in je lijf vlak voordat je opmoet kunnen net dat extra adrenalinestootje zijn waardoor je een fantastische show neer zet. De spanning valt in zo’n geval na een paar maten spelen/zingen van je af.

1. Een goede voorbereiding is meer dan het halve werk!

Een goede voorbereiding spreekt voor zich. Iedere performer die zich zelf een beetje serieus neemt weet dat je om een goede performance neer te zetten je ‘boven’ het materiaal moet staan. Je weet nooit wat er op het podium gebeurt of hoe je zal reageren op het geluid, de lichten en het publiek. Het zijn allemaal momenten waarop je uit je concentratie gehaald kan worden en als de performance niet in je systeem zit dan loopt je het risico om er uit te raken.

De weken en dagen voor het optreden is het natuurlijk belangrijk om je zeer goed voorbereiden. Oefenen en oefenen, tot je absoluut zeker bent dat je alles echt beheerst, waardoor datgene wat je moet spelen “gemakkelijk” lijkt te zijn. Repeteren en repeteren, zodat je dat wat je gaat spelen aan zoveel mogelijk verschillende mentale en concrete situaties hebben kunnen toetsen. Jezelf uitdagen: de stukken trager, veel trager, of sneller, veel sneller spelen, spelen voor een publiek van familie en vrienden,… 
Zing ook steeds de muziek mee wanneer je speelt. Dat komt je muzikaliteit en interpretatie ten goede, maar vooral, je zult dat zingen broodnodig hebben op het podium want zingen is muzikaal denken (in tegenstelling tot technisch denken: denken aan techniek, noten, vingerzetting etc). 
Wanneer je goed voorbereid op de planken staat kan je met een gerust gevoel je optreden doen zonder dat er niets fout hoeft te gaan.

2. Je ‘zeker voelen’ kun je oefenen!

Plankenkoorts is nou typisch iets waar de meeste performers alleen maar vooraf last van hebben. Je zelf mentaal voorbereiden op dat moment kan zonder dat je je aan het voorbereiden bent op je ‘content’. Door je jezelf voor te stellen dat je daar op die plek bent, vlak voor dat je op moet en je te visualiseren hoe het zal zijn, bereid je je hersenen voor op dat moment. Alhoewel het moment altijd een bepaalde spanning met zich mee zal brengen is de geest er op voorbereid en zal zo de angst beter kunnen doorstaan.

3. Denk positief, denk aan iets leuks!

Denk: Wat kan er nou eigenlijk dramatisch misgaan dat ik me er ziek door voel? Optreden is het leukste wat er is. Dat zouden al mijn vrienden wel willen! De meesten kunnen het niet of durven het niet. Gaat er iets fout? Perfectie bestaat niet!

4. Heb vertrouwen in jezelf!

Jezelf kritiek geven en naar beneden praten is geen kunst. Dat kan iedereen en heeft weinig constructieve resultaten. Misschien heeft ooit een ouder of een ex-vriendje iets gedaan of gezegd wat je opgevat hebt als een teken van jouw onvermogen, het herhalen van dat oordeel zal je in je performance niet helpen. Zelfvertrouwen is gebaseerd op het vertrouwen in jezelf en in dat wat je hebt geleerd, je vakmanschap. Als je weet dat je voorbereiding niet voldoende is geweest dan heb je een goede reden om minder zelfvertrouwen te hebben en dan is plankenkoorts ook terecht. Maar als je goed bent voorbereid en veel hebt gerepeteerd, dan mag je daar ook op vertrouwen. Daarnaast maakt het niet uit of je een beginner of professional bent – iedereen maakt wel eens een foutje en dat is ook helemaal niet erg. De meeste mensen in het publiek zal het niet eens opvallen!

5. Adem rustig, voel je lekker!

De beste manier om je aandacht op iets anders te richten dan op de plankenkoorts is je adem. Richt je aandacht op je ademhaling en je zult merken dat je bijna meteen de effecten voelt. Je maakt contact met je lijf en deze bewustwording vertaalt zich vrijwel direct naar rust en kalmte. Haal rustig adem als je de opwinding voelt. Concentreer je op de ademhaling in je onderbuik. Adem rustig in door je neus en laat de adem met losse plofjes weer ontsnappen via je losjes op elkaar gesloten lippen. 
Ook kan het helpen om traag en rustig in- en uit te ademen om de zenuwen te beheersen. Dit kun je verscheidene keren achtereen doen: adem 4 seconden in en in 8 seconden uit. Dit levert de broodnodige zuurstof aan onze hersenen.

6. Concentreer je op datgene waar je de controle over hebt

Er kunnen allerlei dingen rondom je optreden zijn waar je je zorgen om zou kunnen maken: het geluid is niet goed; er is een platenbaas in het publiek aanwezig; je schoonmoeder staat vooraan; het optreden wordt live gestreamd via het internet of welke leuke, maar spannende dingen. Als je je daar zorgen om gaat maken is de kans dat je zo zenuwachtig gaat worden, dat lekker ontspannen optreden er niet in zit, laat staan dat je je podiumvrees overwint. Laat dat allemaal maar voor wat het is, en richt je er niet op. Je hebt er toch geen controle over. Het enige wat jij kan doen is een geweldige performance neer zetten. Blijf gefocussed op je doel! Richt je op datgene waar je wel controle op hebt. Gebruik je skills, je know-how en je ervaring en vertrouw op je voorbereiding.

7. Ontspan!

De uren voor het optreden heeft het géén zin om krampachtig en nonstop aan het optreden te denken. Ontspan maar lekker! Geniet van de andere optredens, ga een stukje wandelen etc… Als je goed hebt voorbereid is het op de dag van het optreden zelf beter om NIET meer te repeteren. WEL de techniek opwarmen met ander stukken en technische oefeningen. Niet alles geven! Dat is voor straks, op de planken.

8. Alcohol/drugs/koffie/energiedrank helpen niet

Naast dat deze middelen sowieso niet gezond voor je zijn helpen alcohol, drugs, koffie of energiedrankjes echt niet tegen plankenkoorts. Ze zorgen eerder voor een slecht optreden doordat je een onnatuurlijke pep krijgt. Je hartslag gaat omhoog en allerlei chemische reacties vinden plaats in je lichaam. Daardoor is er minder energie en focus beschikbaar voor het bespelen van je instrument en heb je de grote kans dat jij denkt dat je de sterren van de hemel speelt, maar dat je ondertussen er vreselijk naast zit. Je verliest nml een klein beetje de grip op de realiteit met deze middelen.

Beter is het om te zorgen voor een goede conditie! Veel bewegen helpt ook om de spanning te laten zakken! En drink veel water, maar dat is de volgende tip.

9. Drink voldoende water

Neem een fles water mee (schrijf je naam op de fles, zodat je ‘m niet kwijt raakt), zowel in de coulissen als op het podium. Het is belangrijk om voldoende te drinken om onszelf te hydrateren en om onze kurkdroge mond te bevochtigen. Een mens moet in ieder geval 1,5 liter water per dag drinken; maar met optreden verlies je vaak meer vocht dan normaal door zweten, ademen en inspanning. Houd dus je vochtbalans op peil!

10. Kijk door het publiek heen

Vind je het eng om voor een publiek te spelen/zingen? Kijk dan net over het publiek heen, en niet mensen direct aan, ook geen bekende. Je kunt dan je concentratie kwijtraken. Wanneer je net over het publiek heen kijkt, voelt bovendien iedereen zich aangesproken.

11. Ga tot de rand!

Durf als zanger of solist op het randje van het podium te staan in de spotlights. Zet de lampen pal in je gezichtsveld en je komt veel beter over! En je kunt het publiek niet duidelijk zien door de lampen heen. Dat is dus een extra voordeel bij het overwinnen van je plankenkoorts.

12. Doe je ding

Ook al gieren de zenuwen door je lijf, of ook al maak je je tijdens je optreden zorgen over je solo of heb je net een klein foutje gemaakt: laat het niet merken! Je publiek weet niet wat er zich bij jou van binnen afspeelt. Het enige wat ze zien is jou op het podium performen. Geef ze dus een geweldige show. En optreden niet alleen muzikaal bezig zijn, maar ook een beetje acteren. Dat hoort er ook bij. Geef je publiek een geweldige show, ongeacht welke spannende of onzekere emoties je van binnen voelt.

Het publiek weet alleen wat ze zien en wat ze voelen. Je optreden gaat niet alleen om hoe je speelt/klinkt, maar ook hoe je beweegt, hoe je uitstraling is en hoe je als performer op de bühne staat. Als je performance er visueel nerveus en onzeker uitziet, dan kun je nog zo goed spelen, maar dan komt het minder goed op het publiek over. Maar zie je er zelfverzekerd uit, maak je er een leuke performance van (ook al gaan er misschien wat dingetjes mis), dan heeft het publiek daar niets van door en zullen ze genieten van je geweldige optreden!

13. Laat het los

Klinkt makkelijk en toch is dat het ultieme doel. Een werkelijk magistrale performance wordt niet meer bewust door jou gestuurd. Je hebt je werk gedaan, je hebt al heel wat tijd en moeite geïnvesteerd en daar heb je mee te gaan spelen. Geniet van het moment waarop alles vanzelf lijkt te gaan en je een soort toeschouwer wordt van je eigen prestatie. Laat het los, vertrouw op het moment en geniet van de magie van het spel van je kunst.

14. Neem coaching

Neem een coach/docent in de hand om samen te werken aan datgene wat jou tegenhoud om helemaal los te gaan op het podium. De popschool kan je hierbij helpen. We hebben de juiste coaches en docenten in huis om je te helpen je podiumangst te overwinnen. Interesse? Schrijf je dan nu in voor een gratis proefles!

Weet jij ook nog handige tips waarmee je podiumangst de baas wordt? Laat ze achter in het commentaarveld hieronder zodat we met z’n allen ook die tips kunnen gebruiken!

Denk je dat je collega-muzikanten ook profijt van deze tips kunnen hebben? Deel dit artikel dan met je Facebook vrienden en –fans, Twitter volgers en Google+ circles via de share knoppen hieronder.